فستیوال روز مردگان در مکزیک (The Day of the Dead)
به گزارش دَبی بلاگ، روز مردگان یکی از مهمترین و رنگارنگ‌ترین جشن‌های مکزیک است که هر ساله در روزهای اول و دوم نوامبر برگزار می‌شود. این جشن باستانی به افتخار اجداد و بستگان درگذشته برپا می‌شود و نمادی از ارتباط نزدیک مردم مکزیک با مرگ است. در این مقاله با جزئیات فستیوال روز مردگان در مکزیک و مراسم آن آشنا خواهید شد.
تاریخچه روز مردگان در مکزیک
ریشه‌های فستیوال روز مردگان به تمدن باستانی آزتک‌ها بازمی‌گردد. آزتک‌ها معتقد بودند که روح پس از مرگ بدن، به سرزمین مردگان سفر می‌کند. آنها جشنی به نام میکایلموکوایزتلی برگزار می‌کردند تا به افتخار ارواح درگذشتگان قربانی کنند و غذا و نوشیدنی تهیه کنند.
وقتی اسپانیایی‌ها در قرن شانزدهم میلادی به مکزیک آمدند، این جشن باستانی را با سنت‌های کاتولیک خود مخلوط کردند و آن را به عنوان روز همه روح‌ها و روز بعد به عنوان روز ارواح پاک نامگذاری کردند.
امروزه روز مردگان با ترکیب سنت‌های بومی و کاتولیک، یکی از مهمترین جشن‌های فرهنگی و مذهبی در مکزیک است که در تقویم رسمی این کشور نیز ثبت شده است.
زمان برگزاری
روز مردگان در روزهای اول و دوم نوامبر برگزار می‌شود. روز اول نوامبر به عنوان Día de los Inocentes (روز ارواح کودکان) و روز دوم نوامبر به عنوان Día de los Muertos (روز مردگان) شناخته می‌شود.
البته مراسم آماده‌سازی برای این جشن از اواسط ماه اکتبر شروع می‌شود. بسیاری از مردم شروع به تمیز کردن و تزئین قبرستان‌ها و ساختن التارهایی برای قربانی کردن به یادبود اجدادشان می‌کنند. همچنین در این زمان شاهد افزایش تولید شیرینی‌ها و غذاهای سنتی هستیم که مخصوص این جشن تهیه می‌شود.
اعتقادات مرتبط
یکی از اعتقادات اصلی مرتبط با روز مردگان این است که روح درگذشتگان در این روزها به دیدن زندگان بازمی‌گردد. به همین دلیل مردم التارها و غذاهایی را برای پذیرایی از ارواح عزیزان از دست رفته خود آماده می‌کنند.
همچنین باور بر این است که روح کودکان (انوسنتس) در روز اول نوامبر و روح بزرگسالان در روز دوم بازمی‌گردند. به همین خاطر، مراسم بزرگداشت برای کودکان در روز اول و برای بزرگسالان در روز دوم برگزار می‌شود.
علاوه بر این، مردم مکزیک اعتقاد دارند که با گرامیداشت اجدادشان می‌توانند از حمایت و هدایت آنها بهره‌مند شوند. روز مردگان فرصتی است تا زندگان و درگذشتگان ارتباطی معنوی و نمادین با هم داشته باشند.
سمبل‌ها و نمادها
روز مردگان سرشار از نمادها و سمبل‌هایی است که معانی عمیقی دارند. مهمترین این نمادها عبارتند از:
- کالاوراس : اسکلت‌های رنگارنگ از شکر که نماد مرگ هستند
- گل‌های زرد بارداخت : نماد بازگشت ارواح
- التار : محلی برای ارائه غذا و هدایا به ارواح
- عکس‌های درگذشتگان : یادبود آنها
- شمع : راهنمایی ارواح به سوی التار
- جمجمه شکلات : نماد مرگ و شیرینی زندگی
- پروانه‌های مونارک : نماد ارواحی که بازمی‌گردند
هر یک از این سمبل‌ها معانی عمیقی در فرهنگ روز مردگان دارند و نقش مهمی در مراسم بازی می‌کنند.
غذاها و شیرینی‌ها
انواع غذاها و شیرینی‌های سنتی در روز مردگان تهیه می‌شود که مهمترین آنها عبارتند از:
- پان ده موئرتو : نان مردگان، نانی شیرین مزین با استخوان‌های شکر
- تامالس : غذایی با پایه ذرت که با گوشت پر می‌شود
- موله : شیرینی‌ای شبیه به پودینگ با طعم شکلات
- اتوله : مایعی قهوه‌ای رنگ از ذرت جوشانده
- پان ده موئرتو : نان شیرین مردگان
- سالسا ده خیله : سس فلفل تند سنتی
تمامی این غذاها با عشق و مهر برای پذیرایی از ارواح عزیزان درگذشته تهیه می‌شود.
لباس و آرایش
در روز مردگان، مردم به صورت سنتی و با طرح‌های اسکلت و جمجمه آرایش و لباس می‌پوشند. زنان موهای بلند خود را صاف کرده و بافته‌های سنتی می‌پوشند. مردان نیز کت و شلوارهای تیره به تن می‌کنند.
چهره‌آرایی کاترینا نیز بخش مهمی از آماده‌سازی برای جشن است. افراد صورت خود را سفید کرده و زیر چشم‌ها را تیره می‌کنند. برخی هم نیمی از صورتشان را به شکل اسکلت درمی‌آورند.
موسیقی و رقص
موسیقی و رقص نقش اساسی در جو شاد و سرزنده این جشن دارد. سازهای بادی و ضربی سنتی نظیر چی‌چی‌یاوئن و هوپایپ نواخته می‌شود و مردم با پایکوبی و حرکات نمادین به رقص و پایکوبی می‌پردازند.
رقص La Danza de los Diablitos یکی از محبوب‌ترین رقص‌های روز مردگان است که توسط افرادی با نقاب و لباس شیطان اجرا می‌شود. این رقص سنتی نماد مبارزه خیر و شر است.
مراسم روز اول : روز ارواح کودکان
همان‌طور که گفته شد، روز اول نوامبر به یادبود ارواح کودکان برگزار می‌شود. در این روز خانواده‌ها التاری برای فرزندان کوچکشان که درگذشته‌اند، آماده می‌کنند. روی التار عکس کودک، شمع، عروسک، بادکنک و شیرینی‌های محبوب او قرار داده می‌شود.
همچنین سفره‌ای از غذاهای موردعلاقه فرزند از دست رفته تدارک دیده می‌شود تا روح او از آنها پذیرایی کند. در این روز خانواده‌ها به گورستان می‌روند و بر سر مزار فرزندانشان دعا می‌خوانند و با آنها ارتباط می‌گیرند.
شب هنگام نیز مردم با روشن کردن شمع و چراغ به استقبال ارواح کودکان می‌روند. آنها باور دارند که نور به راهنمایی روح کمک می‌کند.
کودکان نیز بسیار مشتاق این روز هستند، زیرا می‌توانند با پوشیدن لباس‌های رنگارنگ و آرایش‌های خاص به جشن و شادی بپردازند.
مراسم روز دوم: روز مردگان
روز دوم نوامبر بزرگداشتی برای ارواح بزرگسالان است. در این روز التارهای پرطراوت و زیباتری آماده می‌شود و مردم با تزئین قبرستان‌ها و روشن کردن شمع به استقبال اجداد خود می‌روند.
خانواده‌ها عکس‌هایی از عزیزان از دست رفته روی التار قرار می‌دهند و با نواختن موسیقی محلی و خواندن دعاهای سنتی، یاد و روح آنها را گرامی می‌دارند. سپس با صرف غذاها و شیرینی‌های مخصوص این روز، اعتقاد دارند که درگذشتگان نیز از آنها پذیرایی خواهند کرد.
مراسم روز دوم معمولاً شادتر از روز اول است و مردم با پوشیدن لباس‌های رنگارنگ، رقصیدن و جشن گرفتن، از بازگشت موقتی ارواح عزیزانشان استقبال می‌کنند.
البته عزاداری و بزرگداشت درگذشتگان همچنان در کانون این مراسم قرار دارد، اما جنبه‌های شاد نیز بخش مهمی از روز مردگان هستند.
جشن روز مردگان در شهرهای بزرگ
شهرهای بزرگ مکزیک از جمله مکزیکو سیتی، گوادالاخارا و وراکروز میزبان بزرگترین و پرشکوه‌ترین جشن‌های روز مردگان هستند.
خیابان‌ها و میدان‌های اصلی این شهرها با چراغ‌های رنگی تزئین می‌شود و مجسمه‌هایی از اسکلت و جمجمه در آنها نصب می‌شود. مردم با لباس‌ها و آرایش‌های خاص به خیابان‌ها می‌آیند و بارگاه‌هایی برپا می‌کنند.
کنسرت‌ها و مسابقات محلی نیز برگزار می‌شود و مردم تا دیروقت به جشن و سرور مشغول هستند. رژه‌ای از اسکلت‌ها و جمجمه‌های درشت نیز در خیابان‌ها برگزار می‌شود که بسیار جذاب است.
جشن روز مردگان در شهرهای بزرگ مکزیک شاهد حضور میلیونی جمعیت است و یکی از زیباترین جلوه‌های فرهنگی این کشور به شمار می‌رود.
پایان جشن‌ها
جشن روز مردگان در مکزیک تا روز دوم نوامبر ادامه دارد. البته برخی خانواده‌ها التار را تا چند روز بعد نیز نگه می‌دارند تا فرصت بیشتری برای ارتباط با ارواح داشته باشند.
در پایان این دو روز، مردم التارها را برچیده و اجسام روی آن را دفن می‌کنند. آنها معتقدند که روح دوباره به سرزمین مردگان بازگشته است.
روز مردگان تجربه‌ای فراموش نشدنی برای گردشگرانی است که به مکزیک سفر می‌کنند. شادی و رنگارنگی این جشن در کنار پیام عمیق آن درباره زندگی و مرگ، ترکیبی زیباست که نمایانگر فرهنگ غنی مردم این سرزمین است.
منبع مقاله: آشنایی با فستیوال روز مردگان در مکزیک (The Day of the Dead)