کرم خاکی؛ کرخت ترین موجود روی زمین را بیشتر بشناسید! - دَبی بلاگ

جالب است بدانید، کرم خاکی هیچ گونه حس شنوایی ندارد و خون در تمام قسمت های بدن جاری است. این حیوان خاکی ویژگی های منحصربفرد و جالبی دارد که امروز میخواهد به تشریح آن بپردازد.

طبق طبقه بندی جانوران که در آغار قرن 19 قرن انجام گرفت، تمام جانورانی که دارای بدنی دراز و فاقد ضمایم واضح بودند به کرم ها موسوم شدند که به علت داشتن یک خاتمهی قدامی یا سر که دارای اندام های حسی است و به قصد برخورد و روبرو شدن با محیط به طرف جلو حرکت می نمایند و یک خاتمهی خلفی یا دم، با اسفنج ها و مرجان ها و شانه داران اختلاف و تمایز دارند.

کرم های خاکی نمونه ای از این رده است و لومبریکوس ترستریس نمونه جالبی از کرم های خاکی بزرگی محسوب می گردد که ممکن است به درازای 30 سانتیمتر و به قطر 9 میلیمتر رشد کند.

بدن این کرم، استوانه ای دراز و بطور واضح در دو خاتمه نازک و باریک است.

سطح شکمی آن پهن و رنگ پریده تر از سطح پشتی و سطح پشتی تیره است.

سر معین و متمایزی در حیوان وجود ندارد. بدن یک کرم بالغ به 80 تا 100 قطعه حلقه ای شکل که بوسیله شیارهایی، تقسیم شده است.

دهان کرم در حلقه اول است و بوسیله یک قطعه گوشتی به نام پیش دهان آویزان است.

تار های کرم خاکی

در هر حلقه به جز اولی و آخری، 4 جفت تار موی مانند کوچک وجود دارد که در سطح شکمی و جانبی مختصر برجستگی پیدا نموده است.

هر تار عبارت است از یک میله کیتینی نوک تیزی است که در یک کیسه اپیدرمی مخصوص واقع در درون دیواره بدن کرم خاکی جای گرفته است و این تار می تواند بوسیله عضلات منقبض نماینده در هر جهت حرکت نموده، امتداد یابد و یا عقب کشیده گردد و تار ها در موقعی که کرم در سوراخش واقع شده است و یا روی زمین حرکت می کند مانند گیره یا میخ عمل می کند.

دیواره بدن کرم خاکی

قسمت خارجی کرم خاکی از یک کوتیکول شفاف و نازک پوشیده شده است.

کوتیکول دارای خطوط عرضی نازکی است که یک منظره قوس و قزحی مختصری ایجاد می کند و در کوتیکول سوراخ هایی در روی بسیاری از سلول های حسی اپیدرم موجود است.

اپیدرم روی یک غشای قاعده ای قراردارد و زیر غشای قاعده ای لایه نازکی از عضلات حلقوی و لایه ضخیم تری از عضلات طولی وجود دارد.

سطح داخلی دیواره بدن از صفاق مستور است. شکل جانور در نتیجه خاصیت کشش دیواره بدن روی اندام ها و مایعات درونی حفظ می گردد.

دستگاه گردش خون کرم خاکی

خون در تمام قسمت های بدن کرم خاکی جاری است و یک سیستم رگ های خونی بسته با مویرگ ها وجود دارد.

پنج رگ اصلی ممتد در طول بدن و پنج جفت قلب در حلقه های 11 - 7 دیده می گردد و از حلقه 12 به طرف عقب، هر حلقه دارای رگ های بند بند زوج است که رگ های طولی را به اندام های گوناگون مربوط می سازد.

دستگاه تنفس کرم خاکی

دستگاه تنفسی منظم در کرم خاکی موجود نیست و خون جاری اکسیژن را در مویرگ های نزدیک کوتیکول مرطوب در دیواره بدن، دریافت نموده و CO2 پس می دهد. اکسیژن با هموگلوبین در پلاسما ترکیب شده به بافت های مختلف حمل می گردد.

ویژگی های کرم خاکی

نوع حرکت خاص کرم خاکی از ویژگی های این جاندار محسوب می گردد.

کرم خاکی همانند لوله گوارش، دارای دو گروه ماهیچه های طولی و حلقوی است؛ با این تفاوت که در لوله گوارش ماهیچه طولی در طرف خارج ماهیچه حلقوی واقع شده است، ولی در کرم خاکی وضعیت برعکس است و ماهیچه های حلقوی در طرف خارج ماهیچه های طولی قرار دارند.

انقباض این ماهیچه ها به صورت متناوب انجام می گردد؛ بدین معنی که در بخشی از بدن کرم خاکی که ماهیچه های طولی منقبض هستند، ماهیچه های حلقوی در حال استراحتند و در این بخشها، قطر بدن کرم خاکی بیش از بخش های دیگر است.

در بخشی از بدن که ماهیچه های حلقوی منقبض هستند، ماهیچه های طولی استراحت می نمایند و بدن کرم خاکی نازکتر است. این یکی از ویژگی های کرم خاکی است.

این انقباضات متناوب موجب می گردد که طول بدن کرم خاکی تغییر کند (درازتر یا کوتاهتر گردد) و به این طریق، کرم خاکی حرکت می کند.

• کرم خاکی هیچ گونه حس شنوایی ندارد و کوچکترین عکس العملی به صدا نشان نمی دهد.
• کرم خاکی به کنترل فرسایش خاک بسیار یاری می کند.
• کرم خاکی به گیاهان برای رشد بهتر یاری می کند.
• سوراخ هایی را که کرم ها در خاک حفر مینمایند راه هایی را برای عبور هوا بین ریشه در خاک ایجاد می نمایند.
• کرم ها توسط تونل های عمیق، لایه های زیرین خاک را به سطح آورده و آنرا که حاوی مواد آلی بیشتری است، با خاک سطحی مخلوط می نمایند.
• ترشح لزج مانند کرم های خاکی حاوی نیتروژن است که تغذیه مفید برای خاک محسوب می گردد.
• کرم ها تغذیه بسیار خوبی برای سایر جانوران می باشند، زیرا کرم ها دارای درصد بالایی از پروتئین هستند. همانند انسانها، جانوران نیز برای زنده ماندن احتیاج به تغذیه و خوردن مواد پروتئینی دارند.

مضرات وجود کرم خاکی در طبیعت

گونه هایی در مناطق خاص معرفی شده است که بر سر کرم های خاکی بومی رقابت دارند و این مسئله زندگی توفیق آمیز، بلکه بقای گونه های بومی را با مشکل رو به رو می سازد؛ لذا در بسیاری اوقات گونه های بومی در مناطق مجزای کوچکی به سر می برند. بسیاری از کرم های خاکی که ما می بینیم در اروپا معرفی شده اند.

این لزوما یک رویه منفی است، اما مشکلاتی را هم بدنبال دارد.

یک مثال توده فضله ای است که مربوط به Lumbricus terrestris در غرب کانادا است که باعث شده خاک هایی با موادی با منشاء آهکی چیره شوند.

نقب زنی های عمیق L.terrestris توده های فضله سفت بهم چسبیده ای می سازد. این نقب زنی ها، زیر-خاک (Subsoil) سفت را درمعرض خشک و خیس شدن قرار می دهد که این ماده را بسیارسخت نموده واز پیش بردن آن را در باغ ها، پیست های گلف، و چمن زار ها با مشکل رو به رو می سازد.

رابطه کرم خاکی با انسان

اثرات طویل المدت کرم های خاکی در طبیعت جنبه های عملی معینی دارد و معمولا از این جانوران به عنوان طعمه در ماهیگیری استفاده می گردد.

از آنجایی که کرم های خاکیخاک را سوراخ می نمایند اثرات قابل توجهی در حاصلخیزی خاک داشته و سبب هوا دهی خاک می گردد که این امر سبب تفکیک خاک جهت دسترسی آسانتر توسط پیشه گیاهان شده و یاری به خاک جهت نگهداری آب بیشتر میگردد و تصفیه و پاکسازی مواد آلی مرده به وسیله خوردن آن ها و بازگرداندن آن ها به زنجیره غذایی می گردد.

این جانور نه می بیند و نه می شنود، از روشنایی روز مخفی می گردد بنابراین این جانور گوش و چشمی و پایی برای راه رفتن ندارد.