آشنایی با انواع کود ازته و نحوه مصرف آنها - دَبی بلاگ

یکی از مهمترین انواع کود شیمیایی و پرمصرفترین آنها، کود ازته است و از رایجترین انواع آن نیترات آمونیم، سولفات آمونیم و اوره می باشد. در این مطلب با انواع کودهای ازته در ایران و نحوه مصرف آنها برای محصولات کشاورزی و باغی آشنا شوید.

انواع کود ازته

• کود اوره: پرمصرف ترین و مهمترین کود ازته مصرفی در ایران، کود اوره است که به نام کود شکری یا کود سفید نیز معروف می باشد. کود اوره به شکل بلور سفید است و ازت زیادی دارد و از ارزان ترین انواع کود محسوب می شود. این ترکیب جزو ترکیبات آلی طبقه بندی می شود. به همین دلیل قابلیت جذب آن توسط گیاه بیشتر است. شکل قابل استفاده اوره در ایران بیشتر به صورت محلول پاشی بر روی برگ گیاهان است، همچنین می توان آن را قبل از کاشت محصول و یا به صورت سرک و بعد از آن که گیاه مقداری رشد کرد، به خاک اضافه کرد. این کود برای انواع گیاهان زینتی، گل های آپارتمانی، باغچه، باغات، صیفی جات، مزارع، زمین های چمن و … قابل استفاده است.

• سولفات آمونیم: این کود به شکل بلور سفید و شبیه به نمک است و قیمت نسبتا گرانی دارد. این کود شامل 20 درصد ازت بوده و علاوه بر دارا بودن عنصر نیتروژن، دارای 24 درصد گوگرد است و مصرف آن دو عنصر ضروری مورد احتیاج گیاه را تامین خواهد نمود. مقاوم به شستشو است و برای خاک های مناطق مرکزی ایران که غالبا آهکی هستند بسیار مناسب است.

• هیدرات آمونیم: این کود ازته کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و از حل شدن آمونیاک در آب بدست می آید. برای مصرف کود هیدرات آمونیم، آن را قبل از کاشت بوسیله سرنگ های مخصوص در زیر لایه ای از خاک قرار می دهند تا به تدریج عناصر آن آزاد شده و در اختیار ریشه گیاه قرار گیرد.

• فسفات آمونیوم: این کود ازته نیز، دو منظوره بوده یعنی دو عنصر نیتروژن و فسفر را برای گیاه تامین خواهد نمود. قیمت مناسب دارد و کمی مقاوم به شستشو است بنابراین هدر رفت کمتری خواهد داشت.

• کود نیترات آمونیم: این کود حاوی 33 درصد ازت است و هر دو فرم ازت آن قابل جذب گیاه می باشد. نکته مهم در خصوص کود ازته نیترات آمونیوم، هدر رفت زیاد آن است که به راحتی توسط آبیاری گیاهان از خاک شسته شده و از دسترس گیاه خارج می شود و علاوه بر اینکه عناصر مورد احتیاج گیاه را به مقدار کافی تامین نکرده است با شسته شدن و ورود به آب های زیرزمینی باعث آلودگی آب مصرفی و مرگ آبزیان می شود و به اکوسیستم آسیب جدی وارد خواهد نمود. به طور کلی کود نیترات آمونیوم در خاک سریع عمل می نماید اما به مدت طولانی درخاک دوام ندارد. قیمت نسبتا گرانی دارد و بهترین مصرف آن برای فراوری چغندر قند است. یکی دیگر از معایب مصرف این کود، ترکیب سریع آن با رطوبت هوا است که باعث چسبیده شدن دانه های کود شده و منجر به تشکیل کلوخه های سفت می شود و دیگر آنکه بسیار اشتعال زا است. یعنی اگر ضربه یا فشاری به کود وارد شود آتش می گیرد و مشکل آتش سوزی به وجود می آید.

• نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم: این دو نوع کود ازته، درصد ازت کمتری دارند و به همین جهت استفاده از آن ها به عنوان منبع کود ازت در خاک نسبت به بقیه کمتر است. از این کودها غالباً در محلول های غذائی بعنوان منابع کلسیم یا پتاسیم و بیشتر در گلخانه های کشت هیدروپونیک استفاده می شود.

علائم کمبود ازت

در صورتی که علائم کمبود ازت در گیاهی مشاهده شود احتیاج است که کمبود گیاه در سریعترین زمان رفع شود. مهمترین علائم کمبود ازت در گیاهان به توضیح زیر است:

کاهش رشد و عملکرد محصول: اولین علامتی که از کمبود نیتروژن در گیاه مشاهده می شود، کاهش رشد رویشی است. نیتروژن مهمترین عنصر برای رشد گیاه است و کمبود آن منجر به کاهش رشد رویشی و به تبع کاهش عملکرد محصول می شود.

زرد شدن برگ ها: در اثر کمبود ازت معمولاً برگ های پیر زرد می شوند در حالی که برگ های جوان گیاه سبز باقی می مانند. بنابراین منظره عمومی باغ یا مزرعه به زردی می گراید. تغییر رنگ برگ، رگبرگ و دمبرگ به سبز کم رنگ یا زرد نیز در ادامه کمبود ایجاد می شود.

کوچک بودن میوه ها و ریزش گل و میوه: ریز و کوچک بودن میوه ها و ریزش بیش از حد گل ها و میوه از دیگر نشانه های کمبود ازت می باشد.

کدام یک از انواع کود ازته برای مصرف توصیه می شود؟

انتخاب مناسب ترین نوع کود ازت می تواند به چند پارامتر وابسته باشد. یکی از این ها قیمت کود است. همانطور که گفته شد، کود اوره نسبت به دیگر کودهای ازته، کود ارزان تری است که در واحد مصرف نیتروژن بیشتری نیز در اختیار گیاه قرار می دهد. شرایط خاک، آب و هوای منطقه، نوع گیاه، نحوه مصرف کود و... از دیگر عوامل مشخص نمایند ه برای انتخاب کود مناسب است. کود ازت را باید در چند مرحله بصورت تقسیط استفاده کرد. معمولا یک سوم از آن را بصورت کود پایه و دو مرحله دیگر به صورت سرک، هر بار به میزان یک سوم توزیع می شود.

مجله خبرنگاران