درمان و ترمیم خانگی سوختگی - دَبی بلاگ

سوختگی یکی از شایع ترین مصدومیت هاست که بر اثر عوامل مختلف ایجاد می گردد. این عوامل می تواند شامل تماس بدن با شعله، وسایل و مایعات داغ، مواد شیمیایی، جریان الکتریسیته، تابش مستقیم خورشید و... باشد، ولی بیشتر سوختگی در خانه، هنگام آشپزی اتفاق می افتد. شعله اجاق گاز، حرارت زیاد قابلمه، پریدن روغن داغ و ریختن آب جوش روی بدن ازجمله سوختگی های رایج و دردناکی است که ممکن است بار ها تجربه نموده باشیم.

این نوع سوختگی ها در صورتی که تاول و سطح وسیعی نداشته باشد، به راحتی در منزل درمان می گردد. باید بدانید اگر در خانه دچار سوختگی شدید چه کار هایی را به سرعت انجام دهید و در سوختگی شدید چگونه فرد را به مراکز درمان سوختگی و بیمارستان منتقل کنید. در اینجا قصد داریم شما را با انواع سوختگی و آن چه باید انجام دهید، آشنا کنیم.

آن چه باید در مواجهه با همه سوختگی ها انجام داد، یک سری وجوه مشترک دارد: در مرحله نخست باید عامل سوختگی رفع گردد؛ برای مثال در سوختگی ناشی از برق، قطع جریان برق؛ در سوختگی با مواد شیمیایی، حذف یا برداشتن ماده شیمیایی و در سوختگی های عادی برداشتن جسم سوزاننده از روی پوست باید انجام گردد.

مرحله بعد خنک کردن است. در مرحله خنک کردن بهترین ماده آب است. محل سوختگی را با توجه به نوع سوختگی حداقل به مدت 10 دقیقه زیر جریان آب قرار دهید. تأکید بر این است که حتما باید زیر جریان آب قرار دهید تا جریان آب گرما را به خود بگیرد و رد گردد، نه آن که محل سوختگی را در ظرف آب فرو ببرید.

هنگام سوختگی با فردی که آتش گرفته و می دود چه باید کرد؟

هنگام سوختگی با فرد آتش گرفته، یک فرمول داریم Stop Drop Cover Role. به این معنا که در مرحله اول فرد را باید از حرکت باز دارید. زیرا هرچقدر فرد حرکت کند یا بدود با رسیدن اکسیژن بیشتر، میزان حریق بیشتر می گردد (مانند زغالی که آن را باد می زنیم). در مرحله بعد باید فرد را به روی زمین بیندازید تا نتواند حرکت کند. سپس روی او را با پتو یا پارچه ضخیم بپوشانید. سپس به آرامی فرد را روی زمین بچرخانید. به این نکته توجه داشته باشید چرخاندن فرد به آرامی باشد، زیرا اگر به سرعت این کار را انجام دهید ممکن است قسمت هایی از بدنش دچار آسیب گردد.

فردی که تمام بدنش دچار سوختگی شده است، حتما باید به بیمارستان منتقل گردد. برای این افراد نباید خنک سازی (استفاده از آب) انجام گردد. برای انتقال به بیمارستان باید از پتو های نجات (پتو هایی مانند آلومینیوم فویل بسیار نازک از جنس کامپوزیت و کوالیت) برای پوشاندن فرد استفاده کرد. همچنین به هیچ عنوان نباید لباس های سوخته شده و چسبیده به بدن فرد را جدا کنید. به علاوه هرچیزی که حالت حلقوی دارد مانند انگشتر، ساعت و دستبند تا قبل از ایجاد تورم، را باید از بدن فرد مصدوم خارج کرد.

آفتاب سوختگی و روش برخورد با آن

آفتاب سوختگی صرفا مختص به فصل تابستان نیست. در دو فصل تابستان و زمستان بیشترین میزان آفتاب سوختگی را شاهد هستیم. آفتاب سوختگی در زمستان به دلیل بازتاب نور خورشید از سطح برف است و در اسکی بازان و کوهنوردان زیاد دیده می گردد. در فصل تابستان هم براثر قرار دریافت در نور شدید خورشید یا بازتاب آن از روی آب ایجاد می گردد. از آنجایی که آفتاب سوختگی ها اغلب از نوع سوختگی های سطحی هستند می توان از روش های درمان سوختگی های ساده و سطحی استفاده کرد.

ذکر این نکته لازم است که نمی توان فرد آفتاب سوخته را به دلیل در بردریافت سطح وسیعی از بدن و التهاب شدید، زیر جریان آب قرار داد. چون به دلیل تحریک پایانه های عصبی، فرد حس ناخوشایند و دردناکی مانند سوزن سوزن شدن می نماید. بهترین کار این است که پارچه یا حوله ای لطیف را در آب خیس کنیم و آن را بر روی پوست فرد قرار دهیم تا گرمای بدن او را بگیرد. همچنین بهتر است برای پیشگیری از دهیدراته شدن (کم آبی) بدن، به فرد نوشیدنی های خنک به خصوص محلول ORS بدهیم. در سرانجام می توانید از پماد های سطحی سوختگی مانند پماد آلوئه ورا بهره ببرید. اما اگر سطح سوختگی زیاد است برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

سوختگی با آب جوش و روش های درمان آن در خانه

هنگام سوختگی با آب جوش یا هر ماده گرمایی دیگر، باید محل سوختگی را حداقل10 دقیقه یا تا زمانی که سوزش آن رفع گردد، زیر جریان آب قرار دهید. بهتر است در صورت امکان برای کاهش درد، اندام را به سمت بالا بگیرید تا خون رسانی به عضو کمتر شده و احتمال ایجاد تاول کاهش پیدا کند. در صورتی که سوختگی سطحی یا اندک است و نیازی به انتقال فرد آسیب دیده به بیمارستان نیست، می توانید از پماد های سوختگی بهره ببرید، اما چنانچه میزان سوختگی زیاد است، برای انتقال فرد به بیمارستان، با استفاده از پلاستیک نرم و تمیز مانند سلفون های غذا، روی محل سوختگی را پوشانده و سپس فرد را به بیمارستان منتقل کنید. در این موارد به هیچ عنوان نباید از پماد های سوختگی استفاده کرد.

در سوختگی های سطحی بهترین پماد که می توان استفاده کرد، پماد آلوئه ورا است، زیرا ترکیبی از طب سنتی و مدرن است، اما در سوختگی های عمیق تر نباید از هیچ نوع پمادی استفاده کرد؛ تنها کار، پوشاندن محل آسیب دیده با سلفون و انتقال مصدوم به بیمارستان است تا در آن جا پس از آنالیز، درمان های لازم انجام گردد.

نکته: در صورت وجود تاول روی پوست از ترکاندن آن خودداری کنید، زیرا باعث ایجاد عفونت می گردد.

هنگام مواجهه با سوختگی ناشی از برق چه باید کرد؟

نوع دیگر از سوختگی، سوختگی ناشی از جریان برق است. اگر فرد هنگام تعمیر وسیله الکترونیکی دچار برق گرفتگی گردد، به راحتی می توان سیم دستگاه را از جریان برق جدا کرد. درصورت تماس با منبع، ابتدا باید جریان اصلی برق را قطع کنید؛ یعنی جریان را از کنتر برق قطع کنید. درصورتی که فاصله ما تا کنتر اصلی زیاد باشد، می توانید برق را از جعبه مینیاتوری داخل ساختمان قطع کنید. دقت کنید کلیدی که از نظر رنگ، سایز یا محل قرارگیری با بقیه متفاوت است را باید قطع کرد. چنانچه این کار هم برای ما امکان پذیر نبود، فرد یاری نماینده باید کفش خود را بپوشد، چند کتاب ضخیم زیر پای خود قرار دهد و سپس با یک وسیله چوبی فرد را از جریان برق جدا کند.

سپس محل سوختگی را با آب، خنک نموده و روی آن را بپوشانید و در سوختگی های الکتریکی حتی اگر تاولی کوچک روی پوست ایجاد گردد، باید فرد را به بیمارستان منتقل کنید. به یاد داشته باشید که جریان برق از یک محل وارد بدن می گردد و از سمت دیگر خارج می گردد. در واقع دو محل ورودی و خروجی دارد و از آنجایی که طول این جهت در داخل بدن قابل دیدن نیست، می تواند موجب آسیب های داخلی مانند انقباض عضله، شکستگی، ایست قلبی- تنفسی، میوگلوبین اوری، اختلال در سیستم های عصبی، فلج اندام ها و... گردد؛ بنابراین باید فرد را برای انجام آزمایش و آنالیز بیشتر به بیمارستان منتقل کرد.

هنگام مواجهه با سوختگی ناشی از مواد شیمیایی چه باید کرد؟

مواد شیمیایی که موجب سوختگی می شوند شامل دو دسته خشک و ترند. زمانی که ماده شیمیایی خشک است، ابتدا باید با وسیله ای مانند لبه کاغذ یا کاردک، مواد را از روی پوست برداریم، سپس با یک حوله یا پارچه لطیف باقی مانده ماده شیمیایی را از روی پوست تمیز کنیم. در سرانجام محل سوختگی را زیر جریان آب قرار دهید. فرد امدادرسان حتما باید از دستکش استفاده کند. زمانی که عضو را زیر جریان آب قرار می دهید مراقب باشید که آب آلوده از مواد شیمیایی روی قسمت های دیگر بدن نریزد. در سوختگی های عادی مدت زمانی که باید محل سوختگی را در زیر جریان آب قرار دهیم حداقل 10 دقیقه است، اما در سوختگی های شیمیایی باید حداقل20 دقیقه محل سوختگی را زیر جریان آب قرار دهید و سپس روی آن را بپوشانید.

یک اشتباه: بعضی از افراد تصور می نمایند که، چون ماده اسیدی و قلیایی همدیگر را خنثی می نمایند، پس در صورتی که با یک ماده اسیدی برخورد کردیم باید یک ماده قلیایی بر روی آن قرار دهیم، مانند:

NaOH + HCl->H2O + NaCl

در صورتی که این باور کاملا غلط است. نتیجه ترکیب اسید با قلیا به وجود آمدن آب، نمک و گرما است و این گرما باعث افزایش سوختگی در فرد می گردد.

روش های اشتباه درمان سوختگی

هیچگاه هنگام سوختگی اجازه استفاده از موادی مانند سیب زمینی، خمیردندان، زردچوبه، نمک، سفیده تخم مرغ، رب گوجه فرنگی، انواع روغن ها، یخ و آرد را نداریم؛ زیرا استفاده از این مواد برای درمان سوختگی هیچ پشتوانه علمی ندارند و دلیل آن را می توان با مثال هایی شرح داد.

در زمان های قدیم، آرد یکی از تمیز ترین موادی بود که در اختیار مردم قرار داشت. اگر فردی به هنگام پختن نان دچار سوختگی می شد، اولین ماده تمیزی که در اختیار فرد بود و می توانست درد ناشی از سوختگی را کم کند، آرد بود، چون آوردن آب از چشمه و رودخانه زمان زیادی می برد؛ بنابراین فرد محل سوختگی را در آرد قرار می داد، ولی درحال حاضر آب با توجه به دردسترس بودن و این که می تواند گرمای بدن را گرفته و به سرعت رد کند، بهترین گزینه است.

سفیده تخم مرغ نیز خاصیت بسیار منفی برای درمان سوختگی دارد. معمولا تصور می گردد که با توجه به خاصیت های سفیده تخم مرغ مانند ضدالتهاب بودن و داشتن پروتیین برای کلاژن سازی، می توان از آن در سوختگی ها استفاده کرد، اما واقعیت این است که با استفاده از سفیده تخم مرغ به جهت فراهم شدن محیط کشت مناسب برای میکروارگانیسم ها، شرایط را برای رشد باکتری و عفونت فراهم می کنیم. درصورتی که دو نکته ضروری در روش برخورد با سوختگی، پیشگیری از عفونت و شوک است. در موارد خاص اگر تخم مرغ به باکتری سالمونلا آلوده باشد، این روش حتی می تواند مرگبار نیز باشد؛ بنابراین هیچگاه نباید از موارد فوق برای درمان سوختگی استفاده کرد.

پریها: پریها، اخبار، سرگرمی، ورزش، فال، پزشکی، سینما، هنر، گردشگری

مجله سرگرمی: مجله سرگرمی و تفریحی