شوخی با زبان مادری ممنوع - دَبی بلاگ

برای همین است که زبان مادری اهمیت دارد و برای همین است که یونسکو امروز (20 فوریه) را به نام روز زبان مادری نام گذاری نموده است تا به این وسیله به ترویج و تنوع زبان مادری یاری کند و به مردم جهان بیاموزد که هر کودکی می تواند با زبانی که از مادر خود آموخته و نشانه قومیت اوست صحبت کند و باید به این زبان احترام گذاشت.

تنوع زبان مادری نشانه تنوع قومیت های هر کشوری است. یک سرزمین با مرزهای معین می تواند ده ها قوم داشته باشد که هر کدام زبان خاص خود را دارند، فرهنگ زیستی متفاوت با دیگران را دارند و همه اینها اصالت و کهن بودن یک ملت را نشان می دهد .یک ملت می تواند اقوام مختلف را شامل گردد و هر چه این اقوام بیشتر باشند، وسیع بودن آن کشور و ملت را نشان می دهد.

تفاوت زبان ملی با زبان مادری

جواد محقق، شاعر و پژوهشگر می گوید: زبان مادری در سراسر جهان قابل احترام است، چون اولین زبانی است که بچه از مادر و احیانا از پدرش یاد می گیرد و به نوعی نشان دهنده اصالت و تاریخ سرزمینی است که کودک در آن متولد شده. زبان مادری اما نشانه استقلال یک سرزمین یا اقلیم نیست. آنچه نشان دهنده استقلال یک سرزمین یا کشور و ایجاد وحدت بین مردمان آنجا می گردد، زبان ملی است. در ایران ده ها زبان مادری داریم که از فارسی و بلوچی و عربی تا لری و بقیه را شامل می گردد . این زبان ها در طول دوره های مختلف به حیات خود ادامه داده اند و اتفاق یا رخدادهای اجتماعی و سیاسی نتوانسته آنها را ضعیف کند. آنچه باعث بقای این زبان ها شده، فهم مردم این اقوام از زبان است. آنها می دانند باید زبان مادری را حفظ نموده و با آن سخن بگویند اما زبان رسمی و ملی را نیز به عنوان زبان ربط بپذیرند تا بتوانند از طریق این زبان ارتباطات بین قومی را سامان بدهند. به وجود آمدن زبان بین المللی هم برای سامان دادن بین کشورهای مختلف است. قبلا این زبان فرانسه بود و چند سال است زبان انگلیسی به عنوان زبان بین المللی رایج شده است. حتی زبان اردو هم یکی از همین زبان های رابط و رسمی بود. سربازانی که از هند، پاکستان، بنگلادش و ایران به اردوهای سربازی می رفتند چون با زبان های مختلف صحبت می کردند برای ایجاد ارتباط بین آنها زبان اردو در نظر گرفته شد تا در اردوگاه ها همه با این زبان صحبت نمایند.

هیچ زبان بدی در جهان وجود ندارد

به محقق می گویم گاهی دیده می گردد که با زبان های مادری و زبان اقوام، جوک هایی ساخته می گردد یا آنها مورد تمسخر و خنده قرار می گیرند، این کارها چگونه می تواند زبان را تخریب کند؟ می گوید: این رفتار ریشه در نداشتن تربیت درست و ناآگاهی دارد. این تخریب ها از طرف دشمنان هر ملتی برای ایجاد اختلاف بین مردم یک کشور شکل می گیرد و در ناآگاهی رشد نموده و توسعه پیدا می نماید. این رفتار زشت نباید شایع گردد و هر فردی که مصالح ملی برایش مهم است و به اقوام مختلف احترام می گذارد وارد این جریان نمی گردد. هیچ زبان بدی در جهان وجود ندارد همانگونه که هیچ زبانی بر زبان دیگر رجحان ندارد. برای هر قوم زبان مادری زبان زیبا و شایسته ای است که باید هم بتواند با آن حرف بزند و هم آن را بنویسد

اما در حدی که موجب از بین رفتن زبان ملی نگردد چون تضعیف زبان ملی به مرور زبان های مادری و زبان اقوام را نیز از بین می برد. چون وقتی زبان مشترکی نباشد که باعث ارتباط آنها با دیگر اقوام گردد به مرور آنها منزوی شده و ارتباط شان را با دیگر اقوام یک کشور از دست می دهند. در خصوص زبان مادری و اهمیت آن نباید دچار افراط و تفریط شد. چسبیدن به زبان مادری و نادیده دریافت زبان رسمی حسن نیست همان گونه که فقط زبان رسمی را به رسمیت شناختن و نابودی زبان های محلی و اقوام را خواستار بودن، مخرب است. باید در این زمینه تعادل برقرار گردد. مردمی که در تمدن های عظیم زندگی می نمایند، تنوع زبان های مادری در آنها زیاد است و باعث فخر و مباهات اما برای این که اقوام مختلف بتوانند با هم ارتباط برقرار نمایند یک زبان عمومی تر و رسمی درنظر گرفته می گردد که همان زبان ملی است.

غلط نویسی و غلط گویی

از محقق درباره زبان معیار می پرسم و این که بعضی از کارشناسان زبان فارسی بر این باورند که زبان محاوره و کوچه و بازار نباید وارد زبان فارسی و زبان رسمی گردد. با توسعه شبکه های اجتماعی بعضی نگرانند که این زبان عادی به زبان فارسی لطمه وارد کند.

وی می گوید: زبان محاوره همان گونه که از اسمش معین است برای صحبت کردن است. مردم برای آسانی در مراودات و گفت وگوهای روزانه از کلماتی استفاده می نمایند که ساده تر یا حتی شکسته است. این نوع زبان کاملا با زبان رسمی و ملی تفاوت دارد و برای نوشتن و مکاتبات نیست. زبان کوچه و بازار زبان عموم مردم است و نمی توان جلوی آن را گرفت، نه تنها در ایران که در کل جهان. آن چیزی که زبان ملی را به خطر می اندازد زبان محاوره نیست بلکه غلط گویی و غلط نویسی است. آنچه در شبکه های اجتماعی و بین جوانان باب می گردد همین غلط هاست. جوانان بیشتر از طریق پیغام با هم در ارتباط هستند و برای خلاصه نویسی و تندنویسی گاهی از زبان غلط استفاده می نمایند که مسؤولان زبان هر کشوری باید مراقب باشند که این غلط نویسی ها و غلط گویی ها وارد زبان رسمی نگردد. به نظرم در هر دوره ای کلماتی محاوره حتی به شکل غلط وارد زبان گفت وگو یا محاوره می گردد اما اینها مقطعی و گذراست و در عین مراقبت از زبان رسمی و ملی نباید زیاد نگران آنها باشیم. مردم به خصوص جوان ها تحت تاثیر برنامه های تلویزیونی و فیلم های سینمایی و رسانه های دیگر گاهی کلمات و واژه هایی را وارد زبان محاوره یا ارتباطی خود می نمایند که مانند موجی می گذرد. مثلا در دهه 60 یا 70 این واژه ها زیاد ورد زبان ها شده و به تکیه کلام تبدیل می شد اما تجربه نشان داده که آنها ماندگار نیستند و بعد از گذشت مدتی به فراموشی سپرده می شوند. مهم این است که به هسته زبان صدمه وارد نگردد. این واژه سازی ها پوسته های زبان هستند که هر زمانی تغییر نموده و جای خود را به پوسته دیگر می دهند.

فارسی را پاس بداریم

محقق می گوید: روزگاری جغرافیایی که مردمانش با زبان فارسی صحبت نموده و با حروف فارسی می نوشتند بسیار گسترده بود. اما الان به جز ایران کشورهای افغانستان و تاجیکستان با زبان فارسی صحبت می نمایند. مردم تاجیکستان به زبان فارسی اما نمی نویسند و از زمان رواج کمونیسم آنها با خطی که شبیه خط روسی است کلمات فارسی را می نویسند. برای همین در شهر دوشنبه می توانی با مردم فارسی صحبت کنی و مثلا آدرسی را از آنها بپرسی اما اگر نوشته ای فارسی به آنها نشان دهی، نمی توانند آن را بخوانند که این به زبان فارسی و ارتباط بین فارسی زبانان لطمه وارد نموده است. در افغانستان مردم هم به زبان فارسی صحبت می نمایند و هم می نویسند اما جنگ های طولانی مدت در این کشور، بسیاری از مردم را بی سواد نموده و آنها نمی توانند بخوانند و بنویسند و زبان فارسی در این کشور هم ضعیف شده است. در ایران که زبان فارسی، زبان ملی ماست و هم با آن می نویسیم و هم می خوانیم برای پاسداشتش و حفظ و تقویت آن باید ادبیات گذشته خود را پاس بداریم و آن را بخوانیم و به نسل های امروز هم یاد بدهیم و آنها را تشویق کنیم که ادبیات کهن ایران از جمله گلستان و بوستان سعدی، اشعار حافظ و مولوی و فردوسی و بقیه را درست بخوانند و آنها را به خاطر بسپارند تا زمانی که می خواهند متنی را بنویسند یا صحبت نمایند دایره واژگان فارسی غنی و خوبی داشته باشند. حفظ زبان فارسی در گرو حفظ ادبیات کهن و غنی ایران است.

طاهره آشیانی - روزنامه نگار / روزنامه خبرنگاران