تعاملات علمی به دلیل تحریم ها دچار رکود شده است، سال تحصیلی سختی پیش رو داریم - دَبی بلاگ

دکتر محمد کافی در گفت وگو با خبرنگاران، اظهار کرد: با توجه به شرایط خاصی که کشور دارد، وضعیت نگران نماینده است. در امسال به دلیل موقعیتی که کشور با آن روبرو شد، به ویژه تنگناها، مسائل اقتصادی و مسائل تحریم، اولویت های دانشگاه عمدتا از توجه به پژوهش و توجه بیشتر به حوزه حرکت در مرزهای دانش به سمت اداره دانشگاه و مسائل روزمره آن سوق پیدا نموده است.

وی اضافه نمود: در حال حاضر نگرانی ما پرداخت به موقع حقوق و دستمزد همکاران، تغذیه، اسکان و ایاب و ذهاب دانشجویان و تامین منابع اقتصادی لازم برای این حرکت ها است، در صورتی که در سال های گذشته این پیش فرض وجود داشت که این مسائل حل شده و به سمت اعتلای دانشگاه و صندلی آن حرکت می کردیم. امسال این فرق بزرگ با سال گذشته وجود دارد. تاکنون حداکثر 81 درصد بودجه دانشگاه تحقق پیدا نموده، اگر حتی با این روند نیز پیش برویم، بیش از 80 درصد بودجه دانشگاه محقق نخواهد شد، یعنی دست ما برای انجام کارهای بزرگ بسته است.

کافی ادامه داد: حدود 75 درصد بودجه ما حقوق استادان، کارکنان و دستمزد است زیرا تعداد زیادی شرکت خدماتی داریم که نیروی رسمی ما نیستند اما حقوقشان را ما می دهیم، کار دانشجویی نیز جزو این دستمزد است. از 25 درصد باقی مانده معمولا حدود 10 درصد هزینه های اجتناب ناپذیر مانند انرژی، آب، برق و گاز است و در اصل می توانیم روی 15 درصد بودجه دانشگاه مانور دهیم و برنامه دانشگاه و تحقق آن منوط به تحقق این 15 درصد بوده که آن را براساس برنامه توزیع می کنیم. هر واحد یا معاونتی که بیشتر در جهت تحقق سند راهبردی دانشگاه حرکت می نماید، می تواند بیشتر از این بودجه استفاده نماید.

تعاملات علمی ما با کشورهای غربی و منطقه دچار رکود شده است

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه به دلیل مسائل تحریم و حوزه های سیاسی کشور، بسیاری از تعاملات علمی با کشورهای غربی و حتی منطقه دچار رکود شده است، مطرح کرد: به دلیل این مشکل، مقالات همکاران ما در نشریه ها به دلیل تحریم رد می گردد که برای ما نگران نماینده است زیرا چه بخواهیم و چه نخواهیم تمام نشریات نمی توانند آزادانه برخورد نمایند و بعضی نشریات به دلیل وابستگیها یا ملاحظاتی که دارند، مقالات دانشجویان و استادان ما را چاپ نمی نمایند. همچنین مواد شیمیایی که برای انجام آزمایشات ضروری است ونیز تامین قطعات دستگاه ها با مشکل روبرو شده است.

سال تحصیلی سختی پیش رو داریم

وی اضافه نمود: این موارد ما را به شدت نگران نموده که سال تحصیلی بسیار سختی پیش رو داشته باشیم. از طرف دیگر خصلت ایرانی ها این است که می توانند با هر شرایطی خود را تطبیق دهند که این خصلت در مدیران دانشگاه نیز وجود دارد و کوشش ما بر این است تا جایی که امکان دارد از ظرفیت های بالفعل خود استفاده نموده و در هزینه هایی که به کیفیت آسیب نمی زند، صرفه جویی کنیم. کوشش می کنیم تا بعضی از برنامه هایی که می تواند بدون خدشه بر اجرای سند راهبردی دانشگاه حذف گردد را حذف نماییم که این حذف شدن ها در حوزه های مربوط به دانشجویان نخواهد بود.

کافی اعلام نمود: برای ما مهم است که دانشجو احساس نکند دانشگاه در مضیقه است و کوشش کنیم که زندگی علمی خود را در رفاه نسبی طی نمایند. ما به شورای صنفی دانشجویان نیز گفتیم که دانشگاه را مانند خانواده خود فرض نمایند، همان طور که اکنون در خانواده مسائل اقتصادی باعث می گردد که در تغذیه و نحوه زندگی تغییراتی ایجاد گردد تا خانواده مدیریت گردد، در دانشگاه نیز مجبوریم تغییراتی ایجاد کنیم اما تا آنجا که امکان دارد دانشگاه کوشش خواهد نمود مشکل دانشجویان حل گردد و مسئله ای نداشته باشند.

رتبه سوم دانشگاه فردوسی در بین دانشگاه های جامع کشور

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه دانشگاه در جهت تحقق سند راهبردی خود پیروز بوده است، توضیح داد: ما امسال در رتبه بندی شانگهای که یکی از معتبرترین رتبه بندی های علمی است و برای کشورهای منطقه به ویژه عراق که برای ما دانشجو می فرستد، این رتبه بندی اهمیت دارد، جهش بسیار خوبی داشتیم و به رتبه 601 تا 700 رسیدیم، در حالی که بعضی سال ها جزو هزار دانشگاه اول هم نبودیم. در بین تمام دانشگاه های علوم پزشکی و غیر پزشکی کشور و دانشگاه های جامع رتبه ششم را کسب نموده و بین دانشگاه های جامع کشور بعد از دانشگاه تهران و تربیت مدرس رتبه سوم را داریم.

وی اضافه نمود: من همواره اعلام کردم که دانشگاه تربیت مدرس از دید ما دانشگاه جامعی نیست زیرا مقطع کارشناسی ندارد؛ به همین دلیل هزینه های آن صرفا صرف تحصیلات تکمیلی می گردد، بنابراین اگر دانشگاه تربیت مدرس را دانشگاه جامع فرض نکنیم، بعد از تهران بزرگترین دانشگاه هستیم. اکنون با اقتدار اعلام می کنم که در بین دانشگاه های شهرستانی معتبرترین دانشگاه شهرستانی کشور هستیم که این موضوع افتخاری برای خراسان، مشهد و دانشگاه فردوسی است.

تمرکز ما بر رتبه بندی های شانگهای، تایمز و لایدن است

کافی ادامه داد: اکنون در دنیا تعداد نظام های رتبه بندی زیادی وجود دارد و روزبه روز نیز بیشتر می گردد. در کشور پایگاه استنادی دنیا اسلام نیز نظام رتبه بندی ایجاد نموده و دانشگاه های کشور را رتبه بندی می نمایند اما در سطح بین المللی در سند راهبردی خود نظام رتبه بندی لایدن که وابسته به یکی از دانشگاه های هلند است را برای رتبه بندی انتخاب کردیم و صندلی ما در آن نظام 470 است. طبق چشم اندازمان، ما باید تا سال 1400 به زیر رتبه 50 برسیم. ملاک های رتبه بندی ها در هر نظامی با هم فرق می نماید، بنابراین ما در پژوهش و فناوری که نظام لایدن مطابق با آن بوده، بسیار پیروز بودیم و رتبه ما بالا رفته است.

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد اضافه نمود: صندلی ما در رتبه بندی تایمز در انگلیس نیز معمولا بین800 تا 1000 است. رتبه بندی های دیگری نیز وجود دارد که کمتر مطرح هستند و ما نیز کمتر به آن ها می پردازیم زیرا مشمول آن رتبه بندی ها نمی شویم، به این دلیل که برای بعضی داشتن چند نوبلیست مهم بوده که ما خود را در آن سطح نمی بینیم و شهرت نیز برای بعضی مطرح است. ممکن است دانشگاه های ما پیروزیت های زیادی داشته باشند اما به دلیل شرایط خاص سیاسی این پیروزیت ها به دنیا منعکس نمی گردد، بنابراین ما این رتبه بندی ها را حذف کردیم و عمده تمرکز ما بر رتبه بندی های شانگهای، تایمز و لایدن است.

دانشجویان نوبت دوم و بین الملل نقش مهمی در درآمد اختصاصی دانشگاه دارند

وی با بیان اینکه بخشی از بودجه دانشگاه از منابع عمومی دولت و بخشی از درآمد اختصاصی دانشگاه تامین می گردد، مطرح کرد: به طور مثال در امسال حدود 100 میلیارد تومان از بودجه را باید خودمان تامین کنیم که این یک تکلیف بوده و حدود 25 درصد بودجه دانشگاه را شامل می گردد. اگر بخواهیم بر اساس برنامه ششم توسعه حرکت کنیم تا خاتمه این برنامه باید این بودجه را به 50 درصد برسانیم. هنوز بخش زیادی از درآمدهای دانشگاه به وسیله خدمات آموزشی تامین می گردد. دانشجویان نوبت دوم و به ویژه بین الملل نقش مهمی در درآمد اختصاصی ما دارند زیرا این دانشجویان عمدتا شهریه پرداز هستند.

کافی اعلام کرد: به جز این در حوزه پژوهش و فناوری نیز تمام قراردادهای پژوهشی برای دانشگاه درآمد محسوب می شوند. ظرفیت مازاد واحدهای دانشگاه که نقش اصلی آن ها آموزشی و پژوهشی است، به فراوری بیشتر و درآمد اختصاص پیدا می نماید، به عنوان مثال واحد دامپروری داریم که در جهت آموزش و پژوهش استفاده می شوند اما کوشش کردیم که به صورت اقتصادی نیز مورد استفاده قرار بگیرد. این موارد درآمدهای اصلی دانشگاه هستند.

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد اعلام نمود: اولویت اول ما آموزش و مهارت افزایی دانشجویان است. به طور مثال در گذشته دانشجوی تربیت بدنی ما نمی دانست که می تواند از درس فیزیولوژی ورزشی کارآفرینی کند، ما یک نمونه کارآفرینی در این زمینه در دانشگاه ایجاد کردیم تا بگوییم روش کار چگونه است. کلینیک های مشاوره و حقوقی نیز جزو برنامه هایی بوده که برای دانشگاه دومنظوره هستند. یکی اینکه از ظرفیت مازاد استادان استفاده می کنیم تا بتوانند وقت آزاد خود را آنجا صرف نمایند و برای استادان و دانشجویان درآمدزایی می گردد و از همه مهم تر مهارت افزایی صورت می گیرد.

تحریم صنعت ما را دچار آسیب نموده است

وی با اشاره به اینکه وضعیت تحریم، صنعت ما را دچار آسیب نموده زیرا صنعت ما وابسته بوده و مستقل نیست، توضیح داد: اکنون تاحدودی بعضی شرکت هایی که فعالیت می نمایند و روی پا هستند، به دانشگاه نزدیک شدند و با هم کوشش می کنیم تا مسائل فنی آن ها را رفع نماییم. شرکت هایی نیز هستند که در این شرایط در حالت تعطیل و نیمه تعطیل قرار گرفتند و عملا نمی توانند وارد صحنه شوند.

کافی اضافه نمود: هر واحد اقتصادی و صنعتی که دچار مضیقه اقتصادی و محدودیت منابع گردد، اولین بخشی که حذف می نماید آرندی یا تحقیق و توسعه است، بنابراین تحقیق و توسعه در شرایطی برای واحدهای صنعتی مهم بوده که وضع اقتصای آن خوب باشد و چون وضعشان مناسب نیست کوشش می نمایند با همان تکنولوژی و وضعیت موجود کار نمایند.

حداقل با 15 درصد صنایع تعامل ایجاد کردیم

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد گفت: نقش آفرینی ما در حوزه کسب و کار و صنعت نسبت به یک دهه قبل بسیار بیشتر شده اما به نسبت توانمندی هایی که داریم و ظرفیتی که در استان وجود دارد، هنوز فاصله زیادی با ایده آل ها داریم. حدود 6 هزار واحد صنعتی کوچک و بزرگ در استان وجود دارد، یک باشگاه دانشجویی صنعت، معدن و تجارت در دانشگاه مهندسی ایجاد شده که براساس آمار آنها از هزار واحد صنعتی بازدید نموده و با آن ها مراوده داریم، اگر به همین آمار اکتفا کنیم، توانستیم حداقل با 15 درصد صنایع تعامل ایجاد کنیم.

وی ادامه داد: ما در این واحدهای نوآوری خود در دانشگاه شرکت های بزرگ را مستقر کردیم، بسیاری از شرکت ها در دانشگاه دفتر دارند، باشگاه هایی نیز وجود دارد که یک مورد آن باشگاه فرانگران نوین بوده که 100 شرکت معروف مشهد عضو آن هستند، در دانشگاه مستقر شدند و دفتر دارند که با این تعامل تکنولوژی عرضه شده و آن ها می توانند حمایت نمایند.

کافی اعلام کرد: باید قبول کنیم که جامعه ما هنوز نابهنجاری دارد، منابع خود را به صورت متعادل مصرف نمی کنیم و مسائل عدیده ای در این زمینه داریم اما راهی نداریم جز اینکه به توانمندی های داخلی تکیه کنیم. در این جهت 13 دانشگاه برتر کشور با یکدیگر اجلاس برگزار و کوشش کردیم در سطح کلان و ملی در حوزه اقتصاد، پولی و بانکی و مسائلی چون سیل و بلایای طبیعی، ظرفیت های خود را روی هم گذاشته و به دولت و کشور یاری کنیم.

نقش آفرینی دانشگاه در حل مسائل استان

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد اضافه نمود: در سطح استان نیز روی مسائل اصلی نقش آفرینی می کنیم. در حوزه آب که مهم ترین مشکل استان است با یاری استانداری، وزارت نیرو و سازمان های مردم نهاد، مدلی پیشنهاد کردیم و این مدل توسط وزارت نیرو و استاندار در روز عید فطر به تصویب رسید و رونمایی شد. متولی و ناظر اصلی این کار دانشگاه بوده و مزیت دانشگاه نیز این است که به نسبت سازمان های دیگر که با یک مدیر کل ممکن است بسیاری موارد تغییر کند، سیاست ها ثابت تر و منافع شخصی کمتر است.

وی اعلام نمود: اکنون دانشگاه در کنار این قضیه، وارد بحث زیارتی و گردشگری شده و به شهرداری و استانداری پیشنهاد دادیم که مطابق همان بحث آب به این موضوعات نیز وارد شویم. در موضوع حاشیه نشینی نیز ورود پیدا کردیم، بنابراین اینگونه نیز در سطح جامعه نقش آفرینی می کنیم.

کافی در خصوص اجلاس روسای دانشگاه های کشور در خصوص نقش آفرینی دانشگاه در دوران تحریم، مطرح کرد: به صورت ویژه وظیفه خاصی از طرف آن اجلاس به ما داده نشده اما در اکثر کارگروه ها به طور مثال در کارگروه سیلاب فروردین ماه، همکاران ما به صورت ویژه حضور دارند، همچنین در کمیسیون های پولی، بانکی و اقتصادی نیز حاضر هستند. کمیسیون خاصی به مشهد واگذار نشده اما در حوزه محیط زیست با توجه به ظرفیت هایی موجود و ظرفیت مسائل زیست محیطی، در سطح کشور پیشنهاد دادیم و طرح آن را آماده می کنیم تا این بخش را نیز به عهده بگیریم.

رئیس دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص نقش دانشگاه در پروژه ارتفاعات جنوبی، گفت: ما دو جلسه در استانداری و شهرداری داشتیم. قرار است که دانشگاه نقش نظارتی خود را اعمال کند زیرا کمربند جنوبی پروژه بزرگی بوده و احتیاج به مطالعات عمیقی دارد. باید مشاوری گرفته گردد و دانشگاه نیز نظارت کند، البته واحدهایی از دانشگاه اعلام آمادگی کردند که نقش مشاور را بازی نمایند. دانشگاه منابع طبیعی ما نیز در این زمینه آمادگی داشته که البه بستگی به تصمیم شهرداری دارد که کار را به دانشگاه واگذار کند یا به مشاور اما در هر حال نظارت زیست محیطی آن بخش بر عهده دانشگاه فردوسی و اداره محیط زیست خواهد بود.

کافی در خصوص موضوع تبدیل دوره پژوهش محور به آموزش محور در دوره کارشناسی ارشد، گفت: این موضوع از ابتدا مورد اعتراض دانشگاه های بزرگ کشور از جمله فردوسی بود. ما اعتقاد داریم رسالت دوره کارشناسی ارشد این است که تحقیق و پژوهش انجام دهد، بنابراین چنین دوره ها و روالی دیگر در دانشگاه فردوسی مشهد وجود ندارد. از سال گذشته یا ماقبل آن دیگر دانشجوی تبدیلی نداریم.