راهکارهای مقابله با خشکسالی؛ از آبخیزداری تا انرژی های تجدیدپذیر - دَبی بلاگ

به گزارش خبرنگاران ایران در منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته است و از دیرباز ایرانیان کوشش نموده اند که از آب بیشترین استفاده را ببرند. در سال های اخیر خشکسالی در کشور تشدید شده است و به اعتقاد کارشناسان شرایط محیط زیست و منابع آب کشور بسیار شنماینده است و می توان گفت در ایران به ورشکستگی آبی رسیده ایم. در این شرایط به گفته احد وظیفه - رییس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی - تنش آبی در پاییز سال جاری ادامه دارد و این فصل نسبتا گرم و کم بارشی پیش بینی می گردد.

در این شرایط مسوولان و کارشناسان راهکارهای مختلفی را برای مدیریت بهینه آب مطرح می نمایند. علیرضا قاضی زاده - کارشناس حوزه آب و محیط زیست - در یک برنامه رادیویی ضمن اشاره به 80 درصد منطقه ها خشک در کشور اظهار می نماید: کشور ما یک درصد از مساحت کره زمین را دارد و تنها 36 درصد از منابع تجدیدپذیر را دریافت می کنیم. سالیانه 250 میلی متر در کشور بارش داریم که حدود 400 میلیارد متر مکعب است و اگر 70 درصد آن را به صورت تبخیر و تعریق در نظر بگیریم تنها 130 میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر و 13 میلیارد مترمکعب ورودی از آب های مرزی داریم.

وی ضمن اشاره به 800 میلی لیتر میانه بارش و 700 میلی متر میانه تبخیر جهانی می گوید: 70 درصد بارندگی ها در ایران تنها در 25 درصد مساحت کشور رخ می دهد و تنها 25 درصد آن در فصول آبیاری است.

این کارشناس حوزه آب و محیط زیست ستاد ویژه توسعه فناوری نانو ضمن اشاره به احتیاج به 113 میلیارد مترمکعب آب در سال 1400 اظهارمی نماید: از این اندازه 102 میلیارد برای مصارف کشاورزی و 7 درصد برای شرب و 2 درصد برای صنعت پیش بینی شده است و در همین نقطه تنش های آبی بروز می نماید.

قاضی زاده با بیان اینکه بخش بیشتری از منابع زیرزمینی تجدیدپذیر است، تصریح می نماید: در سال 80 سالیانه 5.5 میلیارد مترمکعب از منابع زیرزمینی اضافه برداشت داشتیم و اگر از آن سال تا کنون این اندازه را به صورت 20 سال در نظر بگیریم یعنی معادل یک سال مصرف آب را از منابعی که قابل برگشت نیست، دریافت نموده ایم و این زنگ خطر است.

وی با بیان اینکه سرانه آب تجدید شونده برای هر نفر در سال 1400 تا 1300 مترمکعب پیش بینی می گردد، می گوید: استفاده از منابع آب های نامتعارف می تواند در کنترل خشکسالی موثر باشد که فاضلاب های شهری از جمله آن هاست و می توان با تصفیه آن را دوباره استفاده کرد بعلاوه شیرین سازی آب های شور هم می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

دکتر رسول صراف - استاد دانشکده مواد دانشگاه شهید مدرس - راهکار متفاوتی را ارایه و اظهار می نماید: برای حل معضل خشکسالی کشور چاره ای جز استفاده از نانوتکنولوژی و نیروگاه خورشیدی نداریم.

او در یک برنامه رادیویی با بیان اینکه بحران خشکسالی زندگی و کشاورزی را به خطر می اندازد، ادامه می دهد: براساس مطالعات یکی از راه هایی که در مقابله با خشکسالی موثر بوده، استفاده از نیروگاه های خورشیدی است و اگر بتوان از این طریق برق فراوری کرد بخش زیادی از کمبود آب و در نتیجه خشکسالی حل می گردد.

این استاد دانشکده مواد دانشگاه شهید مدرس شرط اصلی نیروگاه خورشیدی را آفتاب می داند و ضمن اشاره به 300 روز آفتابی در کشور خاطرنشان می نماید: در کنوانسیونی که در پاریس تشکیل شد به ایران تکلیف شد که به اندازه 4 درصد قطعی و 8 درصد مشروط باید اندازه آلایندگی ها را کاهش دهد و زمانی این هدف محقق می گردد که از نیروگاه خورشیدی استفاده کنیم.

در این میان مسوولان راهکارهای دیگری ارایه می دهند. حمیدرضا زکی زاده - معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران - معتقد است: آبخیزداری می تواند با مدیریت سیلاب و استحصال آب آن برای کشاورزان، حداقل از اثرات خشکسالی و سیلاب بکاهد.

امیر عباس احمدی - رییس اداره مدیریت زیستگاه ها و امور منطقه ها اداره کل محیط زیست استان تهران - هم با اشاره به خشکسالی شدید و خیلی شدید تهران به ضرورت تدوین برنامه ای جامع برای مدیریت آب اشاره می نماید و می گوید: ضروری است چند دستگاه همکاری نمایند و در نهایت در سطح سازمان مدیریت و برنامه ریزی یک برنامه جامع برای کنترل این شرایط تدوین گردد.

وی بعلاوه بر ضرورت کنترل مهاجرت به مرکز، لزوم کنترل ساخت و ساز در تهران و اجرای طرح آمایش استان تهران تاکید می نماید.

در حالی که راهکار های مختلفی از سوی مسوولان و کارشناسان برای مدیریت آب و مقابله با خشکسالی مطرح می گردد که ضروری است از نگاه بخشی و دستگاهی به آب خودداری گردد و دستگاه ها با همکاری در جهت مدیریت شرایط کنونی کوشش نمایند.