خبرنگاران کرونا، همبستگی ملی و خود مراقبتی

به گزارش دَبی بلاگ، تهران- خبرنگاران- ویروس کرونا امروز خود را نه فقط به ریه افراد مبتلا که به ساحت زندگی خصوصی و اجتماعی همه آحاد جامعه و نیز به مناسبات میان حاکمیت و مردم و حتی رابطه میان کشورها و ملت ها رسانده و آنها را تحت تأثیر قرار داده است.

روزنامه ایران در یادداشتی به قلم محمد جواد حق شناس فعال سیاسی و عضو شورای شهر تهران آورده است: کرونا موضوعی نیست که بتوان درباره آن صرفاً از یک منظر و مرعا سخن گفت یا توقع داشت که تأثیرات آن در ابعاد مختلف مدیریتی، روان شناسی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بزودی مرتفع شود. کرونا پدیده نوظهوری است. هرچند ما معمولاً سعی می کنیم آن را با موارد مشابه تاریخی همچون همه گیری طاعون در قرون 13 و 17 میلادی یا شیوع گسترده وبا در ایران همزمان با جنگ جهانی اول و حضور متفقین در ایران مقایسه کنیم. با این حال مختصات زندگی کنونی ما به آن ابعاد متفاوتی داده است. چنانکه برای بسیاری از ما اینکه به دلیل شیوع کرونا در روز پدر نتوانسته ایم با پدران مان ملاقات تازه کنیم و به تماس تلفنی اکتفا نموده ایم امری ناگوار و مختل کننده نظم و جریان زندگی به نظر می رسد. با این حال پذیرش شرایط موجود و الزامات آن امری ناگزیر و لازم است. زیرا در شرایطی که نسبت میان عرضه و تقاضا در نظام سلامت ما به چالش جدی تبدیل شده است، خود مراقبتی حتماً بزرگترین همکاری و خدمتی است که شهروندان به خود، جامعه و دولت انجام می دهند.

تجربه روبروه با کرونا در کشورهای مختلف البته در وهله نخست به نوع ساختار سیاسی و رابطه میان حاکمیت و مردم وابسته است. این از معدود مواردی است که کشورها با بحران کاملاً مشابه روبروند و البته راهکارهای متفاوتی را برای حل آن پیش رو می گذارند و ناکارآمدی های احتمالی خود را بروز می دهند. در چین مدیریت منسجم و نهادمند حاکمیت و روحیه نظم پذیر خاص مردم شرق آسیا که تصمیمات حاکمیتی را با مقاومت کمتری می پذیرند و در مجموع قدرت مالی، فناوری و سرمایه اجتماعی سبب شد که این کشور بتواند علی رغم گستردگی فوق العاده بحران بر آن غلبه پیدا کند. راهی که کره جنوبی نیز با وجود ساختار سیاسی لیبرال و کاملاً متفاوت اش توانسته به یاری مدیریت کارآمد تا حدود زیادی بپیماید و خودش را به نقطه مناسب برساند. در ایتالیا اما با توجه به بافت فرهنگی خاص این کشور که شاید یکی از شبیه ترین کشورها به ایران است، دولت و ساختار مرکزی به عنوان یک کشور عضو اتحادیه اروپا نتوانست چندان مشابه دیگر کشورهای این اتحادیه عمل کند و به همین دلیل بحران تا به آنجا پیش رفت که نخست وزیر ایتالیا تصمیم بگیرد همه شهرها را قرنطینه کند. بنابراین می بینیم که مقابله با یک بحران مشترک بسته به نوع فرهنگ ها، کنش و واکنش ها و روابط میان حاکمیت و مردم متفاوت است. همچنان که نمی توان از اثرات نوع مدیریت و کارآمدی نظام سیاسی بر آن غافل بود. کشور ایران در شرایطی کرونا را تجربه کرد که طی نزدیک به شش ماه گذشته با چالش های متعددی روبرو شده و هر یک از این چالش ها زخم هایی از جنس کاهش اقتدار دولت و اعتماد مردم بر جای گذاشته بود. این زخم ها در ماجرای کرونا یکبار دیگر به نحوی دیگر سرباز کردند. تأخیر در اطلاع رسانی از سوی حاکمیت به هر دلیل و در مقابل رجوع مردم به رسانه های غیررسمی، بی اعتمادی به اطلاعات ارائه شده از رسانه ملی در شرایطی بود و هست که وزارت بهداشت باید بتواند با اطلاع رسانی و سیاستگذاری بموقع و سریع از سلامت مردم دفاع کند. در چنین شرایطی یقیناً صندلی حداقلی رسانه ملی در اذهان جامعه نمی تواند یاری کننده باشد.

تضعیف صندلی نهادهای مدنی از رسانه ها تا احزاب و نیز منکوب شدن بعضی چهره ها و هنرمندانی که امروز می توانستند و باید مرجع راهنمایی و پیغام رسانی به اقشار مختلف جامعه و طرفداران خود می شدند از دیگر مشکلاتی بود که اثرات خود را بروز داد. ما با چنین مقدماتی با شیوع کرونا در کشور روبرو شدیم. مسائلی که طبیعتاً کنترل بحران را سخت تر نموده است. احتیاج امروز ما مرهم گذاشتن براین زخم ها است. ایران عزیز و سلامت مردمانش چیزهایی نیستند که اختلافات سیاسی و غیرسیاسی خودمان را در آن دخیل کنیم. پس باید در افزایش همبستگی ملی بکوشیم و همه دست هایی را که از گوشه و کنار جامعه برای یاری و آگاهی بخشی پیش می آیند به گرمی بفشاریم. ممکن است ما مقدمات پیروی نعل به نعل از راهبرد چین یا کره جنوبی در مقابل کرونا را نداشته باشیم اما در گونه ای متفاوت می توانیم همدلی و انسجام اجتماعی را رقم بزنیم که در گذشته های نه چندان دور این سرزمین امتحانش را پس داده است و امروز می تواند مبنای پیمان جمعی ما برای خود مراقبتی و صرفنظر کردن موقت از انجام بعضی رسوم، معاشرت ها، سفرها و حتی امور روزمره باشد.